Productiedatum

Einstein zei ooit: “Everybody is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid,”. Toen ik dit citaat voor het eerst las zat ik ergens op de schoolbanken als puber vol hormonen en een kop vol met puisten. Vandaag zijn die puisten al wat minder, maar ik begin Einstein meer en meer te begrijpen. We hebben inderdaad nood aan een hervorming in het onderwijs. En geen kleintje.

Het probleem is dat het huidige systeem stamt uit tijden van Verlichting en Industriële Revolutie. Enkel de elite kon en mocht leren lezen en leren rekenen. Sociaal-economische positie is nu trouwens nog steeds de grootste trekkracht van onderwijs. Ik heb vriendinnen die zo gefascineerd zijn door bijvoorbeeld geschiedenis of letterkunde, maar een studie aan een universiteit niet kunnen betalen. Onderwijs is gebouwd op vooroordelen over sociale klassen en incapabiliteit. De mens wordt dan onderverdeeld in twee categorieën: academisch en niet-academisch (lees: slimme mensen en domme mensen). Het gevolg daarvan is dat veel mensen die eigenlijk geniaal zijn, denken dat ze dat niet zijn.

Onderweg naar die economische groei duwen we de kinderen aan de kant die het nut van dit soort onderwijs niet inzien. Het zijn de buitenbeentjes, zeg maar. Toen mijn ouders naar school gingen, gingen ze naar school omdat hen verteld werd dat als je hard werkt en goede punten krijgt, je naar de universiteit kan en dat garandeert je een goede job. Wel, dat is bullshit. Mijn generatie gelooft dit niet meer. Een diploma hebben is nog steeds beter dan geen, maar het is niet meer je garantie op een goede job.

We proberen kinderen stil te krijgen, haast verdoofd. We proppen ze vol met – laten we het toegeven – saaie leerstof, die ons allesbehalve voorbereidt op het echte leven. Luisteren, stilzitten en gehoorzamen. Dat moet de kinderen opleiden tot goed burgers, zegt u? Neen. We moeten die kinderen wakker maken. We moeten hun zintuigen prikkelen. Zodat ze hun interesses en capaciteiten volledig kunnen ontwikkelen en gebruiken. Sommige kinderen werken bijvoorbeeld beter in kleine groepen, grote groepen of zelfs alleen. Sommigen werken het best ’s morgens, anderen na de middag of ’s avonds. Toch zetten we ze in groepen op basis van een heel ander kernmerk. Leeftijd. Alsof het belangrijkste aan kinderen hun productiedatum is. Dat wringt bij mij. Is dit nog wel oké?

Onderwijs van nu draait, volgens mij, rond conformiteit en het gestandaardiseerd toetsen. Maar we moeten de andere kant op. Een kind dat bij een vraag even “out of the box” denkt, krijgt meteen een dikke, rode nul op zijn papier. Terwijl zijn antwoord even goed juist kan zijn, alleen niet volgens de normen van de leerstof of de school. En ja, zo gaat een kind vaak onterecht denken dat het dom is.